User:Native Qazh/Sandbox5: Difference between revisions
Jump to navigation
Jump to search
Native Qazh (talk | contribs) |
Native Qazh (talk | contribs) (→Copula) |
||
Line 428: | Line 428: | ||
! rowspan="4" | Plural | ! rowspan="4" | Plural | ||
! colspan="2" | First | ! colspan="2" | First | ||
| ''рыт' | | ''рыт'ары | ||
| '' | | ''рыюнры | ||
| '' | | ''рынры | ||
| ''я | | ''я рынры | ||
| '' | | ''рылунры | ||
| style="background:#F0F0F0" | | | style="background:#F0F0F0" | | ||
|- | |- | ||
! colspan="2" | Second | ! colspan="2" | Second | ||
| rowspan="2" | ''рыц' | | rowspan="2" | ''рыц'ары | ||
| '' | | ''рыюўары | ||
| '' | | ''рыўары | ||
| ''я | | ''я рыўары | ||
| '' | | ''рылуўары | ||
| '' | | ''рыўарый | ||
|- | |- | ||
! colspan="2" | Third | ! colspan="2" | Third | ||
| '' | | ''рыюры | ||
| '' | | ''рыры | ||
| ''я | | ''я рыры | ||
| '' | | ''рылуры | ||
| style="background:#F0F0F0" | | | style="background:#F0F0F0" | | ||
|- | |- |
Revision as of 12:48, 30 November 2021
Tayamo | |
---|---|
Tayamese | |
итол т'аямоно, т'аясы итол | |
Native to | Qazhshava |
Region | Tayamo Archipelego |
Ethnicity | Tayamo people |
Cyrillic Latin Tayamese | |
Language codes | |
ISO 639-1 | tm |
ISO 639-2 | tym |
ISO 639-3 | tym |
Glottolog | None |
Phonology
Consonants
Labial | Alveolar | Palatal | Velar/ Uvular | |||
---|---|---|---|---|---|---|
Plosive/ Affricate |
voiced | b | d | d͡z̻ | ɡ | |
voiceless | p | t | t͡s̻ | k | ||
ejective | pʼ | tʼ | t͡s̻ʼ | kʼ | ||
Fricative | voiced | z̻ | ʁ̟ | |||
voiceless | s̻ | x | ||||
Sonorant | m | n | l | j | w | |
Rhotic | ɾ |
Vowels
Front | Central | back | |
---|---|---|---|
Close | i | u | |
Mid | ɛ | ɨ̞ | o |
Open | a |
Writing System
Order | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Cyrillic upper case | А | Б | В | Г | Г' | Д | Е | Ж | З | И | Й | К | К' | Л | М | Н | О | П | П' | Р | С | Т | Т' | У | Ў | Ф | Х | Ц | Ц' | Ч | Ш | Ъ | Ы | Ь | Ю | Я |
Cyrillic lower case | а | б | в | г | г' | д | е | ж | з | и | й | к | к' | л | м | н | о | п | п' | р | с | т | т' | у | ў | ф | х | ц | ц' | ч | ш | ъ | ы | ь | ю | я |
Latin upper case | A | B | V | G | Gh | D | E | Z | Zh | I | J | K | K' | L | M | N | O | P | P' | R | S | T | T' | U | W | F | Kh | C | C' | Ch | Sh | H | Y | J | Ju | Ja |
Latin lower case | a | b | v | g | gh | d | e | z | zh | i | j | k | k' | l | m | n | o | p | p' | r | s | t | t' | u | w | f | kh | c | c' | ch | sh | h | y | j | ju | ja |
IPA sound | a | b | w | ɡ | ʁ̟ | d | ɛ | z̻ | d͡z̻ | i | j | k | kʼ | l | m | n | o | p | pʼ | ɾ | s̻ | t | tʼ | u | w | p | x | t͡s̻ | t͡s̻ʼ | t͡s̻ | s̻ | ɨ̞ | ◌j | ju | ja |
Grammar
Syntax
SVO noun like adjectives possessee - possessor adjective - noun prepossitions syllable structure: (C)V(S) C - consonant V - vowwel S - sonorant
Pronouns
Number & Person |
Nom | Dat | Gen | Acc | Ins | Loc | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Singular | First | Коны | Ку | Коно | Ки | Ког'а | Кода | |
Second | Formal | Уда | Уду | Удано | Уди | Удаг'а | Удада | |
Imformal | Да | Ду | Дано | Ди | Даг'а | Дада | ||
Third | То | Тоў | Тоно | Той | Тода | Тог'а | ||
Plural | First | Коныцы | Коныцу | Коныцыно | Коныци | Коныцыда | Коныцыг'а | |
Second | Formal | Удацы | Удацу | Удацыно | Удаци | Удацыда | Удацыг'а | |
Imformal | Дацы | Дацу | Дацыно | Даци | Дацыда | Дацыг'а | ||
Third | Тоцы | Тоцу | Тоцыно | Тоци | Тоцыды | Тоцыг'а |
Nouns
Definitiness
definite article goes before the noun: та/н
Case and Number
Case | Signular | ||
---|---|---|---|
Affix | Example | Question | |
Nominative | к'а (rock), зан (bear) | мо (what), мы (who) | |
Dative | -ў/у | к'аў (to a rock), зану (to a bear) | моў (to what), мыў (to who) |
Genetive | -но | к'ано (of a rock), занно (of a bear) | моно (of what), мыно (whose) |
Accusitive | -й/и | к'ай (rock), зани (bear) | мой (what), мый (who) |
Instrumental | -г'а | к'аг'а (with a rock), занг'а (with a bear) | мог'а (with what), мыг'а (with who) |
Locative | -да | к'ада (on a rock), занда (on a bear) | мода (where), мыда (at who) |
Case | Plural | ||
---|---|---|---|
Affix | Example | Question | |
Nominative | -(а)цы | к'ацы (rocks), занцы (bears) | моцы (what), мыцы (who) |
Dative | -(а)цу | к'ацу (to rocks), занцу (to bears) | моцу (to what), мыцу (whose) |
Genetive | -(а)цын | к'ацын (оf rocks), занцын (оf bears) | моцын (оf what), мыцын (оf who) |
Accusitive | -(а)ци | к'аци (rocks), занци (bears) | моци (what), мыци (who) |
Instrumental | -(а)цыг'а | к'ацыг'а (with rocks), занцыг'а (with bears) | моцыг'а (with what), мыцыг'а (with who) |
Locative | -(a)цыда | к'ацыда (on rocks), занцыда (on bears) | моцыда (where), мыцыда (at who) |
Adjectives and Adverbs
Comparison forms of Adjectives and Adverbs:
- Positive - Bassic form of the word: big - кай
- Negative - Negation of the word: unbig* - ре-кай
- Comparitive - Form for comparison relative to something: bigger - п'а-кай
- Superlative - Form showing absolute relative to a group: biggest - не-кай
Verbs
Copula
Number & Person |
Past | Resultative participle |
Present | Future | Aorist | Imperative | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Singular | First | рыт'а | рыюн | рын | я рын | рылун | ||
Second | рыц'а | рыюўа | рыўа | я рыўа | рылуўа | рыўай | ||
Third | рыю | ры | я ры | рылу | ||||
Plural | First | рыт'ары | рыюнры | рынры | я рынры | рылунры | ||
Second | рыц'ары | рыюўары | рыўары | я рыўары | рылуўары | рыўарый | ||
Third | рыюры | рыры | я рыры | рылуры |
Tense, Aspect, Mood
- ката - say, tell
- ма - see
Number & Person |
Indicative | Imperative | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Past imperfect | Past/Present perfect |
Present | Future | Past Future | |||
Singular | First | катат'а мат'а |
катаюн маюн |
катан ман |
я катан я ман |
ят'а катан ят'а ман |
|
Second | катац'а мац'а |
катаюўа маюўа |
катаўа маўа |
я катаўа я маўа |
яц'а катаўа яц'а маўа |
катаўай маўай | |
Third | катаю маю |
ката ма |
я ката я ма |
яц'а ката яц'а ма |
|||
Plural | First | катат'ары мат'ары |
катаюнры маюнры |
катанры манры |
я катанры я манры |
ят'а катанры ят'а манры |
|
Second | катац'ары мац'ары |
катаюўары маюўары |
катаўары маўары |
я катаўары я маўары |
яц'а катаўары яц'а маўары |
катаўарый маўарый | |
Third | катаюры маюры |
катары мары |
я катары я мары |
яц'а катары яц'а мары |
Initial imperfective verb | Perfective verb | Meaning |
---|---|---|
арины | жан арины | i read |
ахен | жан ахен | i fly |
сайны | жа сайны | i write |
ц'аны | жа ц'аны | i shoot |
Questions
particle: йо
Derivation
Affix | Used to create: | Example(s) |
---|---|---|
-жы | agents from verbs/nouns | сай (to write) → сайжы (writer) |
-(й)е | verbs from nouns | п'ал (fire) → п'але (to burn) |
-(ы)л | nouns from verbs | ма (see) → мал (vision) |
-сыте | collective nouns | еякы (boat) → еякысыте (fleet) |
-сы | adjectives | п'ал (fire) → п'алсы (fiery) |
-ки | adverbs | безы (fast) → безыки (fastly) |
-сырег'а | adjectives indicating the lack of something | т'аў (home) → т'аўсырег'а (homeless) |
-ма | nouns from adjectives | пой (cute) → пойма (cute thing) |
-ной | diminutives of nouns | маке (dog) → макеной (doggie) |
-ян | augmentatives of nouns | еякы (boat) → еякыян (ship) |
-у/ўро | locations | ахе (to fly) → ахеўро (airport) |
-мо | inhabitants | токо (town) → токомо (citizen, resident) |
-зе | decendents (people of nouns/adjectives) | каму (whale) → камузе (of whales*) |
-ре | relative | саймо (why) → сайморе (becouse) |
Language Sample
Alpha-syllabary wip
onset-nucleus | coda | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
a | y | o | u | e | i | ||
Ø | |||||||
p | |||||||
p' | |||||||
b | |||||||
t | |||||||
t' | |||||||
d | |||||||
k | |||||||
k' | |||||||
g | |||||||
c | |||||||
c' | |||||||
zh | |||||||
s | |||||||
z | |||||||
kh | |||||||
gh | |||||||
m | |||||||
n | |||||||
l | |||||||
j | |||||||
w | |||||||
r |
Aschari script wip
onset-nucleus | coda | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
a | y | o | u | e | i | ||
Ø | ꦄ | ꦄꦼ | ꦎ | ꦈ | ꦌ | ꦆ | |
p | ꦥ | ꦥꦼ | ꦥꦺꦴ | ꦥꦸ | ꦥꦺ | ꦥꦶ | |
p' | ꦦ | ꦦꦼ | ꦦꦺꦴ | ꦦꦸ | ꦦꦺ | ꦦꦶ | |
b | ꦧ | ꦧꦼ | ꦧꦺꦴ | ꦧꦸ | ꦧꦺ | ꦧꦶ | |
t | ꦠ | ꦠꦼ | ꦠꦺꦴ | ꦠꦸ | ꦠꦺ | ꦠꦶ | |
t' | ꦡ | ꦡꦼ | ꦡꦺꦴ | ꦡꦸ | ꦡꦺ | ꦡꦶ | |
d | ꦢ | ꦢꦼ | ꦢꦺꦴ | ꦢꦸ | ꦢꦺ | ꦢꦶ | |
k | ꦏ | ꦏꦼ | ꦏꦺꦴ | ꦏꦸ | ꦏꦺ | ꦏꦶ | |
k' | ꦑ | ꦑꦼ | ꦑꦺꦴ | ꦑꦸ | ꦑꦺ | ꦑꦶ | |
g | ꦒ | ꦒꦼ | ꦒꦺꦴ | ꦒꦸ | ꦒꦺ | ꦒꦶ | |
c | ꦕ | ꦕꦼ | ꦕꦺꦴ | ꦕꦸ | ꦕꦺ | ꦕꦶ | |
c' | ꦖ | ꦖꦼ | ꦖꦺꦴ | ꦖꦸ | ꦖꦺ | ꦖꦶ | |
zh | ꦗ | ꦗꦼ | ꦗꦺꦴ | ꦗꦸ | ꦗꦺ | ꦗꦶ | |
s | ꦱ | ꦱꦼ | ꦱꦺꦴ | ꦱꦸ | ꦱꦺ | ꦱꦶ | |
z | ꦯ | ꦯꦼ | ꦯꦺꦴ | ꦯꦸ | ꦯꦺ | ꦯꦶ | |
kh | ꦲ | ꦲꦼ | ꦲꦺꦴ | ꦲꦸ | ꦲꦺ | ꦲꦶ | |
gh | ꦓ | ꦓꦼ | ꦓꦺꦴ | ꦓꦸ | ꦓꦺ | ꦓꦶ | |
m | ꦩ | ꦩꦼ | ꦩꦺꦴ | ꦩꦸ | ꦩꦺ | ꦩꦶ | ꦩ꧀ |
n | ꦤ | ꦤꦼ | ꦤꦺꦴ | ꦤꦸ | ꦤꦺ | ꦤꦶ | ꦤ꧀ |
l | ꦭ | ꦭꦼ | ꦭꦺꦴ | ꦭꦸ | ꦭꦺ | ꦭꦶ | ꦭ꧀ |
j | ꦪ | ꦪꦼ | ꦪꦺꦴ | ꦪꦸ | ꦪꦺ | ꦪ꧀ | |
w | ꦮ | ꦮꦼ | ꦮꦺꦴ | ꦮꦺ | ꦮꦶ | ꦮ꧀ | |
r | ꦫ | ꦫꦼ | ꦫꦺꦴ | ꦫꦸ | ꦫꦺ | ꦫꦶ |