User:Native Qazh/Sandbox5

Tayamo
Tayamese
итол т'аямоно, т'аясы итол
Native to	Qazhshava
Region	Tayamo Archipelego
Ethnicity	Tayamo people
Language family	Language isolate
Writing system	Cyrillic Latin Tayamese
Language codes
ISO 639-1	tm
ISO 639-2	tym
ISO 639-3	tym
Glottolog	None

Phonology

Consonants

		Labial	Alveolar		Palatal	Velar/ Uvular
Plosive/ Affricate	voiced	b	d	d͡z̻		ɡ
	voiceless	p	t	t͡s̻		k
	ejective	pʼ	tʼ	t͡s̻ʼ		kʼ
Fricative	voiced		z̻			ʁ̟
	voiceless		s̻			x
Sonorant		m	n	l	j	w
Rhotic			ɾ

Vowels

	Front	Central	back
Close	i		u
Mid	ɛ	ɨ̞	o
Open		a

Writing System

Order	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31	32	33	34	35	36
Cyrillic upper case	А	Б	В	Г	Г'	Д	Е	Ж	З	И	Й	К	К'	Л	М	Н	О	П	П'	Р	С	Т	Т'	У	Ў	Ф	Х	Ц	Ц'	Ч	Ш	Ъ	Ы	Ь	Ю	Я
Cyrillic lower case	а	б	в	г	г'	д	е	ж	з	и	й	к	к'	л	м	н	о	п	п'	р	с	т	т'	у	ў	ф	х	ц	ц'	ч	ш	ъ	ы	ь	ю	я
Latin upper case	A	B	V	G	Gh	D	E	Z	Zh	I	J	K	K'	L	M	N	O	P	P'	R	S	T	T'	U	W	F	Kh	C	C'	Ch	Sh	H	Y	J	Ju	Ja
Latin lower case	a	b	v	g	gh	d	e	z	zh	i	j	k	k'	l	m	n	o	p	p'	r	s	t	t'	u	w	f	kh	c	c'	ch	sh	h	y	j	ju	ja
IPA sound	a	b	w	ɡ	ʁ̟	d	ɛ	z̻	d͡z̻	i	j	k	kʼ	l	m	n	o	p	pʼ	ɾ	s̻	t	tʼ	u	w	p	x	t͡s̻	t͡s̻ʼ	t͡s̻	s̻		ɨ̞	◌j	ju	ja

Grammar

Syntax

 SVO
 noun like adjectives
 possessee - possessor
 adjective - noun
 prepossitions
 
 syllable structure: (C)V(S) 
 C - consonant
 V - vowwel
 S - sonorant

Pronouns

Number & Person			Nom	Dat	Gen	Acc	Ins	Loc
Singular	First		Коны	Ку	Коно	Ки	Ког'а	Кода
	Second	Formal	Уда	Уду	Удано	Уди	Удаг'а	Удада
		Imformal	Да	Ду	Дано	Ди	Даг'а	Дада
	Third		То	Тоў	Тоно	Той	Тода	Тог'а
Plural	First		Коныцы	Коныцу	Коныцыно	Коныци	Коныцыда	Коныцыг'а
	Second	Formal	Удацы	Удацу	Удацыно	Удаци	Удацыда	Удацыг'а
		Imformal	Дацы	Дацу	Дацыно	Даци	Дацыда	Дацыг'а
	Third		Тоцы	Тоцу	Тоцыно	Тоци	Тоцыды	Тоцыг'а

Number and Person			Nominative	Accusitive (Direct object)		Dative (Indirect object)		Genitive	Innesive	Locative
				stressed	clitic	stressed	clitic
Singular	First		Коны	Кони	-ки	Кону	-ку	Коно	Ког'а	Кода
	Second	Formal	Уда	Уди	-ди	Уду	-ду	Удано	Удаг'а	Удада
		Imformal	Да	Ди		Ду		Дано	Даг'а	Дада
	Third		То	Той	-ти	Тоў	-ту	Тоно	Тог'а	Тода
Plural	First		Коныцы	Коныци	-кыци	Коныцу	-кыцу	Коныцыно	Коныцыг'а	Коныцыда
	Second	Formal	Удацы	Удаци	-дыци	Удацу	-дыцу	Удацыно	Удацыг'а	Удацыда
		Imformal	Дацы	Даци		Дацу		Дацыно	Дацыг'а	Дацыда
	Third		Тоцы	Тоци	-тыци	Тоцу	-тыцу	Тоцыно	Тоцыг'а	Тоцыда

Nouns

Definitiness

definite article goes before the noun: та/н

Case and Number

Case	Signular
	Affix	Example	Question
Nominative		к'а (rock), зан (bear)	мо (what), мы (who)
Dative	-ху/у	к'аху (to a rock), зану (to a bear)	моху (to what), мыху (to who)
Genetive	-но	к'ано (of a rock), занно (of a bear)	моно (of what), мыно (whose)
Accusitive	-й/и	к'ай (rock), зани (bear)	мой (what), мый (who)
Instrumental	-г'а	к'аг'а (with a rock), занг'а (with a bear)	мог'а (with what), мыг'а (with who)
Locative	-да	к'ада (on a rock), занда (on a bear)	мода (where), мыда (at who)

Case	Plural
	Affix	Example	Question
Nominative	-(а)цы	к'ацы (rocks), занцы (bears)	моцы (what), мыцы (who)
Dative	-(а)цу	к'ацу (to rocks), занцу (to bears)	моцу (to what), мыцу (whose)
Genetive	-(а)цын	к'ацын (оf rocks), занцын (оf bears)	моцын (оf what), мыцын (оf who)
Accusitive	-(а)ци	к'аци (rocks), занци (bears)	моци (what), мыци (who)
Instrumental	-(а)цыг'а	к'ацыг'а (with rocks), занцыг'а (with bears)	моцыг'а (with what), мыцыг'а (with who)
Locative	-(a)цыда	к'ацыда (on rocks), занцыда (on bears)	моцыда (where), мыцыда (at who)

Adjectives and Adverbs

Comparison forms of Adjectives and Adverbs:

• Positive - Bassic form of the word: big - кай
• Negative - Negation of the word: unbig* - ре-кай
• Comparitive - Form for comparison relative to something: bigger - п'а-кай
• Superlative - Form showing absolute relative to a group: biggest - не-кай

Verbs

Copula

Number & Person			Past	Resultative participle	Present	Future	Aorist	Imperative
Singular	First		рыт'а	рыюн	рын	я рын	рылун
	Second		рыц'а	рыюўа	рыўа	я рыўа	рылуўа	рыўай
	Third			рыю	ры	я ры	рылу
Plural	First		рыт'ары	рыюнры	рынры	я рынры	рылунры
	Second		рыц'ары	рыюўары	рыўары	я рыўары	рылуўары	рыўарый
	Third			рыюры	рыры	я рыры	рылуры

Tense, Aspect, Mood

ката - say, tell

ма - see

Number & Person		Indicative					Imperative
		Past imperfect	Past/Present perfect	Present	Future	Past Future
Singular	First	катат'а мат'а	катаюн маюн	катан ман	я катан я ман	ят'а катан ят'а ман
	Second	катак'а мак'а	катаюўа маюўа	катаўа маўа	я катаўа я маўа	яц'а катаўа яц'а маўа	катай май
	Third		катаю маю	ката ма	я ката я ма	яц'а ката яц'а ма
Plural	First	катат'ацы мат'ацы	катаюнцы маюнцы	катанцы манцы	я катанцы я манцы	ят'а катанцы ят'а манцы
	Second	катак'ацы мак'ацы	катаюўцы маюўцы	катаўцы маўцы	я катаўцы я маўцы	яц'а катаўцы яц'а маўцы	катацый мацый
	Third		катаюцы маюцы	катацы мацы	я катацы я мацы	яц'а катацы яц'а мацы

Initial imperfective verb	Perfective verb	Meaning
арин	жан арин	i read
ахен	жан ахен	i fly
сайн	жа сайн	i write
ц'ан	жа ц'ан	i shoot

Questions

particle: йо

Derivation

Affix	Used to create:	Example(s)
-жы	agents from verbs/nouns	сай (to write) → сайжы (writer)
-(й)е	verbs from nouns	п'ал (fire) → п'але (to burn)
-(ы)л	nouns from verbs	ма (see) → мал (vision)
-сыте	collective nouns	еякы (boat) → еякысыте (fleet)
-сы	adjectives	п'ал (fire) → п'алсы (fiery)
-ки	adverbs	безы (fast) → безыки (fastly)
-сырег'а	adjectives indicating the lack of something	т'аў (home) → т'аўсырег'а (homeless)
-ма	nouns from adjectives	пой (cute) → пойма (cute thing)
-ной	diminutives of nouns	маке (dog) → макеной (doggie)
-ян	augmentatives of nouns	еякы (boat) → еякыян (ship)
-у/ўро	locations	ахе (to fly) → ахеўро (airport)
-мо	inhabitants	токо (town) → токомо (citizen, resident)
-зе	decendents (people of nouns/adjectives)	каму (whale) → камузе (of whales*)
-ре	relative	саймо (why) → сайморе (becouse) мы (who) → мыре (whoever)

Alpha-syllabary wip

Chinese characters

	onset-nucleus						coda
	a	y	o	u	e	i
Ø	-	-	-	-	-	-
p	币
p'	币ﾟ
b	币ﾞ
t	島
t'	島ﾟ
d	島ﾞ
k	骨
k'	骨ﾟ
g	骨ﾞ
c	金
c'	金ﾟ
zh	珠ﾞ
s	沙
z	沙ﾞ
kh	洪
gh	洪ﾞ
m	綿						買
n	那						日
l	力						礼
j	雨						羽
w	丸						王
r	人

Final

	onset-nucleus						coda
	a	y	o	u	e	i
Ø
p
p'
b
t
t'
d
k
k'
g
c
c'
zh
s
z
kh
gh
m
n
l
j
w
r

Aschari script wip

	onset-nucleus						coda
	a	y	o	u	e	i
Ø	ꦄ	ꦄꦼ	ꦎ	ꦈ	ꦌ	ꦆ
p	ꦥ	ꦥꦼ	ꦥꦺꦴ	ꦥꦸ	ꦥꦺ	ꦥꦶ
p'	ꦦ	ꦦꦼ	ꦦꦺꦴ	ꦦꦸ	ꦦꦺ	ꦦꦶ
b	ꦧ	ꦧꦼ	ꦧꦺꦴ	ꦧꦸ	ꦧꦺ	ꦧꦶ
t	ꦠ	ꦠꦼ	ꦠꦺꦴ	ꦠꦸ	ꦠꦺ	ꦠꦶ
t'	ꦡ	ꦡꦼ	ꦡꦺꦴ	ꦡꦸ	ꦡꦺ	ꦡꦶ
d	ꦢ	ꦢꦼ	ꦢꦺꦴ	ꦢꦸ	ꦢꦺ	ꦢꦶ
k	ꦏ	ꦏꦼ	ꦏꦺꦴ	ꦏꦸ	ꦏꦺ	ꦏꦶ
k'	ꦑ	ꦑꦼ	ꦑꦺꦴ	ꦑꦸ	ꦑꦺ	ꦑꦶ
g	ꦒ	ꦒꦼ	ꦒꦺꦴ	ꦒꦸ	ꦒꦺ	ꦒꦶ
c	ꦕ	ꦕꦼ	ꦕꦺꦴ	ꦕꦸ	ꦕꦺ	ꦕꦶ
c'	ꦖ	ꦖꦼ	ꦖꦺꦴ	ꦖꦸ	ꦖꦺ	ꦖꦶ
zh	ꦗ	ꦗꦼ	ꦗꦺꦴ	ꦗꦸ	ꦗꦺ	ꦗꦶ
s	ꦱ	ꦱꦼ	ꦱꦺꦴ	ꦱꦸ	ꦱꦺ	ꦱꦶ
z	ꦯ	ꦯꦼ	ꦯꦺꦴ	ꦯꦸ	ꦯꦺ	ꦯꦶ
kh	ꦲ	ꦲꦼ	ꦲꦺꦴ	ꦲꦸ	ꦲꦺ	ꦲꦶ
gh	ꦓ	ꦓꦼ	ꦓꦺꦴ	ꦓꦸ	ꦓꦺ	ꦓꦶ
m	ꦩ	ꦩꦼ	ꦩꦺꦴ	ꦩꦸ	ꦩꦺ	ꦩꦶ	ꦩ꧀
n	ꦤ	ꦤꦼ	ꦤꦺꦴ	ꦤꦸ	ꦤꦺ	ꦤꦶ	ꦤ꧀
l	ꦭ	ꦭꦼ	ꦭꦺꦴ	ꦭꦸ	ꦭꦺ	ꦭꦶ	ꦭ꧀
j	ꦪ	ꦪꦼ	ꦪꦺꦴ	ꦪꦸ	ꦪꦺ		ꦪ꧀
w	ꦮ	ꦮꦼ	ꦮꦺꦴ		ꦮꦺ	ꦮꦶ	ꦮ꧀
r	ꦫ	ꦫꦼ	ꦫꦺꦴ	ꦫꦸ	ꦫꦺ	ꦫꦶ